Ali Nesin vs. TÜBİTAK hikayesinin Ali Nesin’in kaleminden bir özeti…

Giderek pehlivan tefrikalarina donusen TUBITAK?la Matematik Koyu arasindaki sorunlarla ilgilenenlere…

Onceki bolumlerin ozeti:

1.             Sorumlu yaziisleri muduru oldugum Matematik Dunyasi dergisinin (bes ay gecikmeyle) Mayis 2009?da cikan 2008-IV sayisinda, TUBITAK?in Bilim ve Teknik dergisinde yasanan Darwin skandalini hicveden bir karikatur yayimladim (bkz. http://www.matematikdunyasi.org/images/kapaklar/2008-IV.jpg).

2.       Bu tarihten sonra TUBITAK?a sundugumuz 16 lise ve lisans projesinin sadece biri (bir olimpiyat programi) destek aldi, diger 15?i reddedildi. Oysa o tarihten once sundugumuz 6 lise ve lisans programinin 5?i kabul edilmis ve TUBITAK?tan 200.000 lira gibi hatiri sayilir bir destek almistik.

3.       Onceki yaz tum lise ve lisans projelerimiz reddedilince, gecici bir kirginliktir diye ummus ve sesimi cikarmamistim.

4.       Gecen yaz da tum lise ve lisans projelerimiz reddedilince, bu sefer, TUBITAK Baskani Sayin Nuket Yetis?e bir acik mektup kaleme almistim (bkz. http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalHaberDetayV3&ArticleID=1001454&Date=26.04.2011&CategoryID=99). Toplumda tahminimden cok daha fazla ses getiren bu mektup sayesinde halktan destek alip yazokulumuzu gerceklestirebilmistik (bkz. http://matematikkoyu.org/tr/yazokulubagis).

5.       Onumuzdeki yazokulu projemiz icin basvurmak isterken dehsetle farkina vardik ki, TUBITAK, lise ve lisans programlarina destek kosullarini basvurumuzu engelleyecek bicimde ozel olarak degistirmis (bkz. http://www.tubitaki-protesto-ediyoruz.net/ sayfasinin sonu).

6.       Bunun uzerine, TUBITAK?in bu tutumunu devlet bakani Sayin Mehmet Aydin?a anlatan bir mektup kaleme alarak bir imza kampanyasi baslattik. Imza kampanyamiz hala aciktir (bkz. http://www.tubitaki-protesto-ediyoruz.net/.) Bugune kadar 4000?den fazla kisi imzaladi.

7.       TUBITAK, bu imza kampanyasina katilanlardan adreslerini bulabildiklerine, durumun benim anlattigim gibi olmadigini, Matematik Koyu?nu cok desteklediklerini, ama gozumun bir turlu doymak bilmedigini, kendimi cok onemsedigimi ve durduk yerde veryansin ettigimi – mealen elbette – iddia eden bir ?basin bulteni? yolladi. Sahsima yollanmamis ve kamuoyuyla paylasilmamis bu yaziya karsi nasil bir tutum takinacagimi bilemedim. Dogrusu, tek isim TUBITAK?a cevap yetistirmek olmadigindan, hicbir sey yapmamak isime de geldi.

8.       Bu arada Sayin Nuket Yetis?ten iki kez randevu talep ettim. Amacim, TUBITAK yetkilileriyle Baskan?in onunde yuzlesip Matematik Koyu?ne karsi alinan bu haksiz tavri ayan beyan ortaya koymakti. Randevu talebime cevap bile gelmedi. Sayin Nuket Yetis?le 2007?den beri bes kez gorusme talebinde bulundugumu da belirteyim. Hicbirine cevap alamadim.

9.       Dun, TUBITAK avukatlarindan bir ihtarname aldik. Imzacilara yolladiklari mektubu, TUBITAK gibi bir kuruma daha yakisan bir uslupla yeniden duzenlemisler. Eger imza kampanyasini kaldirip yerine bu ihtarnameyi 48 saat icinde koymazsak yasal yollara basvuracaklarini da eklemisler.

Tehditlere pabuc biraksaydik, Nesin Vakfi ve Matematik Koyu yerine coktan yeller esiyor olurdu simdiye kadar! Ama isteklerinin yarisini seve seve yerine getiriyorum. Ayrica bununla yetinmeyip mektuplarina Matematik Dunyasi dergisinde de yer verecegim. Elbette asagidaki yanitimla birlikte.

Yazinin devaminin daha anlamli olmasi icin http://www.tubitaki-protesto-ediyoruz.net/tbtk.pdf sayfasinda yayimladigimiz TUBITAK mektubunun okunmasi gerekmektedir.

TUBITAK?in http://www.tubitaki-protesto-ediyoruz.net/tbtk.pdf mektubuna yanitim:

1.       Imza kampanyasindaki sikayetimiz projelerimizin reddedilmesi konusunda degildi, TUBITAK?in Matematik Koyu?nu dislayici ozel kurallar getirmesi konusundaydi. ?Sukut ikrardan gelir? sozunu dogrularcasina, TUBITAK ihtarnamesinde bu noktaya hic dokunmamis. Ama bunun disinda verdigi rakamlar da yaniltici.

2.       Projelerimizin ?karikatur krizi?nden sonra reddedilmeye baslandigini defalarca soyledim. Oysa TUBITAK?in verdigi rakamlar karikatur krizi oncesini de kapsiyor. Bu canalici noktaya deginmemelerinin nedeni malum: Soyleyecek soz kalmiyor geriye, cunku karikatur krizinden sonra sundugumuz 16 lise ve lisans projesinin 15?i reddedildi. Kabul edilen de bir olimpiyat projesiydi; muhtemelen bu konuda dise dokunur baska proje olmadigindan, bu destegin bir zorunluluk oldugunu dusunmeden edemiyorum.

3.       Lise ve lisans projelerimizin reddedildigini de israrla ve ustune basa basa defalarca ifade ettim. Oysa TUBITAK, minimum duzeyde destekledigi lisansustu projeleri de eklemis rakamlarina. Nitekim karikatur krizinden sonra sundugumuz 6 lisansustu projemiz toplamda 64 bin lira destek aldi. Bu destek icin kendilerine ayrica tesekkur ederiz. Ihya olmadik ama hic olmazsa moralimiz yerine geldi. Ancak, uc yildir her lisansustu projemizin desteklenmesi, ote yandan hicbir lise ve lisans projesinin desteklememesi bazi sorulari da pesinden getirmiyor mu? Muhtemelen lisansustu projelerinin karar mekanizmasi ya da juri olusturma sistemi degisik.

4.       TUBITAK, bizim grubumuzun duzenlemedigi (ama Matematik Koyu?nde gerceklesen) felsefe ve fizik projelerini de sanki matematikle ilgiliymis gibi hesabina katmis.

5.       2011 yilinda gerceklesen projeleri 2007-1010 tarihlerine dahil etmis.

6.       Sonuc olarak, TUBITAK, once konunun disina cikarak, sonra da elmalarla armutlari toplayarak esas kendisi kamuoyunu yaniltmistir.

7.       TUBITAK?in ifadesine gore destek butcesinin %20?si Matematik Koyu?ne gitmis… Bir an icin bu yuzdenin dogru oldugunu kabul edelim. Buna kisa cevap ?butceniz azmis!? olabilir. Uzun cevabi deneyeyim: Matematik Koyu, Ali Nesin?in degil, Turkiye?nin projesidir. Tamamen matematige adanmistir. Anadolu?da devrim yaratma iddiasindadir ve bu boyuttadir da: 20 donumluk bir araziye yayilmistir, takriben 3 milyon lira harcanmistir ve halen buyumekte, gelismekte ve guzellesmektedir. Dunyanin ve Turkiye?nin en iyi universitelerinden hocalar akin akin ders vermeye gelmektedir, her tatil ogrencilerle dolup tasmakta ve talebe yanit verememektedir. Guzel sozleri terkedip sayilarla etkimizi anlatmaya calisayim: 2010 yilinda, 2700?den fazla ogrenci ve arastirmaci Matematik Koyu?nden toplamda 12.000 gunden fazla yararlanmistir. Herhalde Turkiye?deki okul disi matematik etkinliklerinin yuzde 80?inden fazlasi ve ? soylemek zorundayim ? en kalitelileri Koyumuzde yapilmaktadir. TUBITAK?a nacizane onerim, egitime ayirdiklari butceyi artirmalaridir cunku bu butce Turkiye?nin ne talebini ne de ihtiyacini karsilamaktadir.

8.       TUBITAK?in egitime ayirdigi miktari artirmasi su nedenden de yerinde bir karar olacaktir. Bilen bilir, Avrupa Birligi?nin bir bilim havuzu vardir. AB uyesi ve AB yakini olan ulkeler, her yil, bu havuza milli gelirleriyle orantili bir miktar para aktarirlar. Sonra bu havuzdaki para bilimsel projelere dagitilir. En iyi, en guvenilir, en makul, en akli basinda projeler desteklenir, digerleri desteklenmez. Amac, mumkunse, bir koyup uc almak ya da uc koyup bes almak. Bir tur bilimsel yaris yani. Pek bilinmeyen su: AB’nin CORDA veritabanindan alinan 26 Ekim 2010 tarihli resmi verilerine gore 2007-2010 yillari arasinda Sirbistan havuza 11 milyon avro yatirmis, projelerle 25 milyon geri almis. Karadag koydugunun nerdeyse 3,5 mislini geri almis. Makedonya 2,6 milyon avro yatirmis 6,8 milyon geri almis. Israil 216 milyon yatirip 292 milyon geri almis. Isvicre ise 568 milyon yatirip 733 milyon geri almis. Turkiye ne yapmis? 148 milyon avro yatirip, sundugu projelerle 64 milyon geri almis! Yani 2007-2010 yillari arasinda Turkiye, AB ulkelerinin bilimini 84 milyon avro gibi hatiri sayilir bir butceyle desteklemis… Bunun tek mantikli aciklamasi sudur: Milli gelirimizle bilimimizin gelisimi oransizdir. Çok soylendi ama tekrar etmekte yarar var: Bu oransizlik ancak egitimle giderilebilir. Matematik Koyu?nun varolus nedeni de iste tam budur: Matematik Koyu egitim sistemimizin onyillardir basaramadigini basarma iddiasindadir, ?matematik egitimi oyle degil, iste boyle yapilir? demektedir ve bu amacinda son derece basarili olmaktadir.

9.       Bu arada sunu da belirteyim ki TUBITAK?tan sikayetci olan tek ben degilim; sadece benim sesim daha cok cikiyor, o kadar. Son uc bes yil icinde TUBITAK?in arastirma ve egitim fonlarindan yararlanmak isteyen herhangi kalburustu bir temel bilimciye TUBITAK?in isleyisiyle ve destekleriyle ilgili bir soru yoneltin, ?bir sor bin ah isit? deyimiyle nitelenen bir durumla karsi karsiya kalirsiniz. Bana kalirsa sorunun temelinde, TUBITAK?in Bilim Kurulu?nun 13 uyesinin 11?inin ya is adami ya muhendis ya da tip doktoru olmasi, sadece iki uyesinin temel bilimlerden olmasi ve TUBITAK?in ilgi alaninin cok genis ve celisik olmasi yatiyor.

Son sozler: Elbette karikaturu derginin kapaginda yayimladigimda bu tur sorunlarla karsilasacagimi biliyordum. Dun dogmadim! Bu konuda cesitli kisilerce uyarildim da. Biraz basmakalip bir soz olarak algilanabilir ama ?aydin duyarliligim? ustun geldi.

Onceki iki yil oldugu gibi bu yil da yazokulunu gerceklestirecegiz. Ve her zamanki gibi parasi olmayan hicbir genci reddetmeyecegiz. Ayrica yazokulumuz tum lisans ve lisansustu ogrencilerine ucretsiz olacak.

Halkimiz rizkini veriyor. Tecrubeyle sabit.

Kamuoyuna saygiyla duyururum.

Ali Nesin (www.matematikkoyu.org, www.nesinvakfi.org)