Cengiz Aktar: AB?nin yeni ortakları

AB?nin yeni ortakları

Yarın AB?nin 1998?den bu yana her yıl açıkladığı aday ülkelerin üyeliğe doğru kaydettikleri ilerlemenin raporları resmî olarak açıklanıyor. Türkiye açısından bayram haftasına rastlaması pek dirayetli değil zira normal zamanda bile haber olmayan rapor bu defa hiç gündeme gelmeyecek gibi. AB tarafı, ilişkinin düştüğü yere bakarak raporun Türkiye?de tatile rastlamasının o kadar da vahim olmayacağına kanaat getirmiş zahir.

Tam da bu nedenden İlerleme Raporu?nun içeriği geçen haftadan itibaren sızdırıldı, mâlum. Gerçi içinde bilmediğimiz olumlu veya olumsuz bir husus yok. Rapordaki kritik hususlar yıllardır sabit gündem maddeleri olarak duruyor. Yapılmayan reformlar da öyle. Bu yılki raporda Gezi itirazı ve yaşanan gayridemokratik gelişmeler hatırı sayılır bir yer tutuyor. Silâhların susması, 4. Yargı Paketi ve 30 eylülde açıklanan iyileştirme paketi elbet taltif ediliyor. Müzakereye açılması ertelenen ve ademimerkeziyet ilkesi açısından fevkalade işlevsel fasıl Bölgesel Politika için olumlu görüş belirtiyor.

Bunlara rağmen, bu aralar sıkça yazdığım gibi, AB ilişkimiz baş aşağı gitmeye devam ediyor ve artık eteklerdeki taşları dökmenin zamanı geldi. Önümüzde üç vakit var. İlki aralık ayında açıklanacak Dünya Bankası?nın gümrük birliğinin sorunları üzerine yaptığı çalışma. Diğeri mart yerel seçimleri, üçüncüsü 22 mayıstaki Avrupa Parlamentosu seçimleri. Alman seçimlerinin de nihayete erdiğini düşünecek olursak artık masaya oturma ve güven tazeleme sırası. Ya da havlu atma. Buna pek ihtimal olmadığı için her iki tarafın da aklını başına toplamasının vaktidir.

Ağır Rus şantajı

Kasım 28-29?da dönem başkanı Litvanya?nın başkenti Vilnius?ta AB?nin ?Doğu Ortaklığı? politikası çerçevesinde gayet önemli imzalar atılacak. Ukrayna ile ortaklık anlaşması imzalanacak. Ermenistan, Gürcistan ve Moldovya da ortaklık anlaşmalarını seneye imzalamak üzere parafe edecekler. Ahitler her ülke için bir ?Derin ve Kapsamlı Serbest Ticaret Anlaşması?nı da içeriyor. Rusya?nın son birkaç aydır çileden çıkmasının nedeni işte bu anlaşmalar. Moskova, Sovyet dönemine rahmet okutacak şekilde Ermenistan, Moldovya ve Ukrayna üzerinde, tıpkı Gürcistan ve Ukrayna?nın NATO üyelikleri döneminde olduğu gibi, tam saha pres yapıyor. Dediği Erbakan hocanın formülünden başka bir şey değil: ?Onlar ortak siz pazar?! AB?ye karşılık teklif ettiği, Avrupa?nın son komünist ülkesi Belarus, Kazakistan ve kendisinden oluşan ve silah ile fosil yakıttan ibaret bir serbest ticaret alanı. Şimdilik Moldovya ve Ukrayna Rusya?nın tehdit ve havuçlarına rağmen sıkı duruyor ama Rusya?ya ekonomik, siyasî ve askerî anlamda tamamen medyun olan Ermenistan yarıştan düştü.

Geçelim Balkanlara. AB?nin şubatta kotardığı anlaşma sayesinde Balkanların ezelî husumetlerinden Arnavut-Sırp çatışmasındanormalleşemeye doğru mesafe alındı. İki ülke, birbirlerinin AB üyelik süreçlerine engel olmayacakları hususunda AB?nin hakemliğinde anlaştılar. Şimdi bu anlaşmanın ilk meyvesi alınıyor ve Sırbistan Komisyonun yarınki tavsiyesi ile büyük ihtimalle AB üyelik müzakerelerine 2014 başında başlayacak.

Sırbistan?ın Yugoslavya savaşları ve Kosova münasebetiyle düştüğü yalnızlığı ve nasıl Rusya?nın etki alanına girdiğini hatırlayalım. Bu durumdan kurtulmak hiç kolay olmadı ama Sırplar çıkarlarının nerede olduğunu, Rusya?nın kısa vadedeki cazibesine ve Ortodoksluk kardeşliğine rağmen, görebildiler.

Dikkat buyurulursa AB ile ilişki için saf tutan tüm bu ülkeler AB?ye ayar vermekten yorgun düşen ?değerli ve yalnız ülkenin? komşuları.

Bu yazı ilk olarak Taraf’ta yayınlandı. Yazarın izniyle burada da yayınlanıyor…