Cengiz Aktar: “Silaha karşı alet ve sanat

 Silaha karşı alet ve sanat        

Türkiye?de silahsızlanma denince sadece Kürt çatışması akla gelir. Oysa süren savaşın ve trafik kazalarının yanında bir de sessiz savaş yaşanır burada. Yılda üçbin vatandaşın canını alan, yani Kürt çatışması ve trafik kazalarından fazla ölüme neden olan ?bireysel silahlı çatışma?! ABD?den aşağı kalır tarafımız olmadığı gibi sanırım bu mevzuda nüfusa oranla dünya şampiyonuyuz.

Uluslararası düzeyde silahsızlanma konusunda yapılan çalışmaları yansıtan, diğer yanda silahı kısıtlayacağına teşvik eden Silah Kanunu Tasarısı?nı değiştirmek için uğraşan yegâne kuruluş Umut Vakfı?nın verdiği bilgiler her zamanki gibi tüyler ürpertici. (www.umut.org.tr)

• BM’nin Küçük ve Hafif Silahların (KHS) artışını önlemek amacıyla geliştirdiği eylem planını hayata geçirme konusunda Türkiye nal topluyor. Soğuk Savaş sonrasında KHS’ların toplanması konusunda bölge ülkelerine danışmanlık yapan AGİT ile sadece kâğıt üzerinde bir ilişkisi var.
• 158 ülkenin askerî harcama, insan haklarına saygı, terör riski, cinayet oranı, yolsuzluk, siyasî istikrar, uluslararası ilişkiler, ilköğrenime erişim imkânı, bireysel silahlanma düzeyi (100.000 kişiye düşen silah sayısı), güvenlik güçlerinin büyüklüğü (100.000 kişiye düşen polis ve asker sayısı) gibi 24 farklı kritere göre sıralandığı Küresel Barış Endeksi (GPI) sıralamasında Türkiye 130. sırada! (www.visionofhumanity.org )
• Cennet vatanımızda, sadece 2.5 milyonu ruhsatlı 8 milyon silah var. Bu, kadın ve çocukları saymazsak, her üç erkekten birinde ateşli silah var demek.

• Cinayetlerin %60?ı ateşli silahla işleniyor.
• Evde silah bulunması ev halkından birinin cinayet, intihar, kaza gibi nedenlerle ölmesi riskini %41 arttırıyor.
• Tartışma, kıskançlık, namus gibi önceden tasarlanmamış olaylarda silah kullanımı %90.
• Trafikteki 13 milyon sürücünün % 8?i ciddî seviyede agresif.
• Ateşli silahların %80?i her an belde, el altında, yastık altında, çekmecede ve 280.000 aracın torpidosunda kullanıma hazır.
• Silahla işlenen her 10 cinayetten 1?i trafikte gerçekleşiyor.
• Bakırköy Psikiyatri Polikliniği?ne silah ruhsatı için başvuran 800 kişinin, bir kişide birden fazla kişilik bozukluğu olmak üzere, % 50.8’i histriyonik yani her ortamda dikkat çekmek için her olanağı kullanan tipten, % 42.6’sı obsesif-kompülsif, % 31’i pasif-agresif, % 23’ü paranoyak.

Afrika?dan iyi örnek

Silahsızlanma deyince Türkiye?nin ibret alacağı birçok ülke ve barış ortamı mevcut. Bu defa da örnek Afrika?dan, Küresel Barış Endeksinde Türkiye?nin çok önlerinde 48. sırada ve şu ara ziyaret ettiğim Mozambik?ten olsun.

16 yıl süren ve 12-13 milyon nüfusun bir milyonunun hayatına mal olan Mozambik içsavaşı 1992?de bittiğinde ülkede milyonlarca bireysel silah ve yüzbinlerce kayıtsız mayın varmış. 1995?te peder Dom Dinis Sengulane ?Silahları Alete Dönüştürmek? (Transforming Arms Into Tools) projesini ortaya atmış. Amaç ülkeyi bireysel silahtan arındırmak ve sağda solda gizlenmiş silahların komşu ülkelere satılmasını engellemek. Mozambiklilerin ellerindeki silahlar bisiklet, dikiş makinesi, çiftçilik aletleri ve küçük inşaat edevatına karşılık toplanmış. Bir köy 500 silah birden toplayınca traktör vermişler. Proje bugüne dek bir milyona yakın silah toplamış. Ardından projenin ikinci ayağına geçilmiş ve toplanan silahları sanatçıların kullanımına sunmuşlar. Öldürmekten farklı işler için. Bu işlerden en bilineni dört Mozambikli sanatçı Cristovao Canhavato (Kester), Hilario Nhatugueja, Fiel dos Santos ve Adelino Serafim Maté?nin ortak çalışması olan ?Hayat Ağacı?. Üç metrelik ağaç tamamen bireysel silahlarla yapılmış. İşi, 2005?te İngiltere?de Afrika Sezonu münasebetiyle British Museum ve Mozambik Hıristiyan Konseyi ısmarlamış. Sanal ziyarete açık bir diğer sergi ?Arms into Art? ?Sanata Dönüşen Silah? (http://www.africaserver.nl/nucleo/eng). 14 sanatçıya ait 29 silah-heykelden ?motosiklet? ile ?Afrika tahtı?nı seçtim.

Darısı başımıza ama bu arada siz çoluk çocuğa mukayyet olmaya devam edin.