Deniz Ergürel: Değişen gazetecilik ve yeni araçlar

56k modemlerin bir zamanlar en hızlı internet bağlantı aracı olduğu günlerin üzerinden pek de uzun bir zaman geçmedi. Cızırtılı seslerle internete ağır ağır bağlandığımız o günlerde basit bir cep telefonu sahibi olmak ise ayrıcalıklı bir statü simgesiydi.

Bugün evlerimizde 8 Mb hızında internete bağlanmak giderek standart bir hal alırken, cep telefonu abonesi sayımız 65 milyonu, 3G abone sayımız ise 20 milyonu aştı. Morgan Stanley?nin raporuna göre 2014 yılında mobil cihazlardan internet erişimi, masaüstü bilgisayarlardan sağlanan internet erişimini geçecek. Bu demektir ki 5 milyar cep telefonu kullanıcısının olduğu dünyamızda 7 gün 24 saat internete bağlı olan yepyeni bir nesil geliyor. Bu aynı zamanda yepyeni tüketim modelleri demek.

Bu büyük dijital dönüşüm çağında dünyanın her köşesi yeniden şekillenirken, medya belki de bu değişimden en çok etkilenen kurumların başında geliyor. Çok değil belki 10 yıl önce bir gazeteci sayılmak için gazetede çalışmak gerekirken bugün bu tanım bu kadar da net değil. Cep telefonu ile çekilip YouTube?a yüklenen Mısır olaylarından bir görüntünün veya Londra yağmalamalarını konu alan bir blogun kısa zamanda milyonlarca kişi tarafından takip edildiği bir zamanda gazetecilik tanımı da hızla değişti.

Daha hızlı internet, daha gelişmiş bilgisayarlar, ücretsiz programlar, akıllı telefonlar, dijital kameralar ve yüz milyonlarca kullanıcıya sahip sosyal medya ağları ile birlikte artık herkesin bir medyası var ve potansiyel olarak artık herkes bir gazeteci.

Kimileri bu süreci gazeteciliğin sonu gibi algılayabilir ama bu pek doğru değil. Çünkü insanoğlunun -aynı zamanda gazeteciliğin de doğasını oluşturan- bilinmeyeni araştırma, ortaya çıkarma ve başkalarına duyurma arzusu hiç bir zaman bitmeyecek. Yaşadığımız süreç gazeteciliğin yok oluşu değil gazetecilik araçlarının değişmesi, çeşitlenmesi ve bir zamanlar belirli bir azınlığa ait olanın artık herkese açık hale gelmesi sürecidir.

Bu süreçte gazetecilerin yeni medya araçlarını yakından tanımaları gerekiyor, çünkü artık en yakın rakipleri bir başka gazetede, radyoda veya televizyonda çalışan bir başka gazeteci değil kişisel blog sayfasından bu yeni medya araçlarını kullanarak yayın yapan okurları veya izleyicileri olabilir.

BAZI DİJİTAL GAZETECİLİK ARAÇLARI

Internet üzerinden canlı yayın

Livestream.com, Ustream.com, Qik.com ve Justin.Tv gibi web platformları internet üzerinden canlı yayın yapmak için oldukça iyi imkanlar sunuyor. Kullanımı oldukça kolay olan bu web platformlarında, internet bağlantısına sahip kameralı bir laptop veya cep telefonu ile ücretsiz olarak yayın yapmak ve izleyenlerden anında geri dönüşüm almak mümkün. Dünyanın her yerinden sayısız kullanıcının kendi yayınlarını yaptığı bu platformlarda canlı görüntüler veya önceden çekilmiş videolar paylaşılabiliyor.

Önemli bir haber yakalayan ama o anda yanında profesyonel ekipmanı olmayan gazeteciler, uzaktan eğitim yapmak isteyen kurumlar, düzenlediği konferansı yayınlamak isteyen organizasyonlar bu araçları rahatlıkla kullanabilirler.

Kronolojik Tablolar

Bir haberin zaman içerisinde nasıl geliştiğini okuyuculara anlatmanın en iyi yolu bir kronoloji hazırlamak. Böylece okuyucular konuyu daha kolay bir şekilde takip edebileceklerdir. Kronoloji hazırlamak ise oldukça kolay, bunun için internette çeşitli dijital araçlar mevcut. Bunlar arasında en çok göze çarpanı Dipity.com. Bu araç yardımıyla ister kendi içeriğinizi oluşturabilir veya isterseniz haber sitelerinin RSS akışlarını, Facebook, Twitter, Flickr, Google, YouTube vb. servislerde üretilmiş içerikleri kronolojinize dahil edebilirsiniz.

Haritalar

Doğal felaketler, kazalar, halk ayaklanmaları, seçim konuşmaları gibi konular işlendiğinde haberin nerelerde geçtiği büyük önem taşıyabilir. Bu durumda en iyi yöntem bir harita hazırlamaktır. Böylece okuyucuya haberin geliştiği yerler adım adım anlatılabilir. Google Maps, Umapper ve Batchgeo harita oluşturmak için kullanılabilecek oldukça gelişmiş araçlar. Bu araçlar yardımıyla hazırlanan haritalar çeşitli platformlara entegre edilebilir. Kullanılacak haritalarla haber, okuyucuya daha basit ve etkileyici bir dille aktarılabilir.

Fotoğraf editörleri

Bir fotoğraf bazen binlerce kelimeye bedeldir. Doğru zamanda, doğru yerde, doğru açıda çekilmiş bir fotoğraf belki de tüm hikayeyi kolayca anlatmamıza yardımcı olur. Ama en iyi fotoğraflar bile yayınlanmadan önce bazı basit teknik düzeltmelere ihtiyaç duyabilir. Photoshop.com, Pixlr.com, Picnik.com, Flauntr.com,Splashup.com gibi online fotoğraf editörleri sayesinde, basit grafik işlemleri yapmak için pahalı uygulamalar satın almaya veya yüksek grafikerlik bilgisine sahip olmaya gerek yok.

Ses kayıtları

Röportajlar yardımıyla gazeteciler haberin içeriğini güçlendirirler. Ses kaydı yapmak, yapılan ses kayıtlarını düzenlemek ve bu kayıtları internet üzerinden paylaşmak için çeşitli ücretsiz araçlar mevcut. Bu araçların arasında en önde gelenlerden birisi Audacity. Mac ve Pc için geliştirilmiş bir açık platform yazılımı olan bu program ile ses kaydı ve montaj yapılabiliyor. Soundcloud.com, Audioboo.com ise kayda değer ücretsiz ses kayıt ve paylaşım araçları.

Dijital Galeri Araçları

Dakikada 48 saatlik videonun yüklendiği YouTube, günde 200 milyon ?tweet?in atıldığı Twitter gibi dijital platformların olduğu bir dönemde internet üzerindeki bilginin hacmi her gün giderek artıyor. Kullanıcıların en büyük sorunu ise bu yüksek hacimli bilgi okyanusunun içinde boğulmadan en doğru, en uygun ve en ilginç bilgilere en kısa sürede ulaşabilmek. Dijital Galeri Araçları (Curation Tools) işte tam da bu ihtiyaca cevap vermek üzere geliştirilmiş web tabanlı araçlar. Dijital Galeri Araçları yardımıyla bir konu hakkında atılan tweetleri, blog yazılarını, videoları, resimleri ve RSS akışlarını tek bir galeride kolayca bir araya getirmek mümkün. Storify.com,Scoop.it, Yahki.com ve Kurat.com bu alanda en çok göze çarpan platformlar.

Not: Bu yazım ilk olarak Cihan Medya Haber Dergisi?nde yayınlanmıştır.

Yurttaş Gazeteciliği Sertifika Programı