Deniz Ergürel: “News of the World” Telefon Dinleme Skandalı ve Kronolojisi

News of the World 1843 yılında kurulmuş bir İngiliz ?tabloid? gazetesidir. İngiltere?nin çok satan gazetelerinden birisi olan News of the World, gizli kamera kayıtları, paparazziler  ve ?içeriden? aldığı bilgilerle meşhur kişilerin skandallarını yayınlayarak ün yapmıştır. 2010 yılı Ekim ayında gazetenin haftalık tirajı 2.8 milyona ulaşmıştır.

News of the World Gazetesi?ni son aylarda dünya gündemine taşıyan konu ise bazı gazetecilerinin karışmış olduğu telefon dinleme skandalı ve bu skandal sonucunda gazetenin kapanma noktasına gelmesidir.

Skandal ilk olarak 2006 yılında ortaya çıktı. News of the World gazetesi Prens William?ın normalde kimsenin bilemeyeceği özel bir konuşmasına dayalı bir haber yaptı. Durumdan şüphelenen İngiliz polisi soruşturma başlattı. Gazeteden birileri Prens?in telefonunu dinlemişlerdi? Soruşturma sonucunda sadece 2 kişi ufak cezalar aldı. Soruşturma fazla büyümeden kapanmış gözüküyordu.

Ama 2009 yılında ortaya çıkan bazı belgeler olayın aslında çok daha derin olduğunu ortaya koydu ve soruşturma tekrar ele alındı. İlerleyen soruşturma süresince bazı gazeteciler ve editörler tutuklandı. Gazete mağdurlara tazminat ödemeye mahkum edildi. Binlerce kişinin gizlice dinlendiği ortaya çıkmıştı.

İşler sonunda öyle bir noktaya ulaştı ki kamuoyu ve reklamverenler bu skandala büyük bir tepki gösterdi. İngiltere Başbakanı Cameron, bir zamanlar kendisinin iletişim danışmanlığını yapan Andy Coulson?un aynı zamanda suçlanan isimlerden birisi olması nedeniyle bir basın açıklaması yapmak zorunda kaldı. Başbakan soruşturmayı desteklediğini ve sonuna kadar gidilmesi gerektiğini söyledi. Gazetenin  sahibi Robert Murdoch ise gazeteyi 10 Temmuz 2011 tarihinde kapatma kararı aldı. Eski Genel Yayın Yönetmeni Andy Coulson tutuklandı.

Soruşturma halen devam ediyor ve nerede duracağını elbette kimse bilmiyor. Soruşturmanın hali hazırda üç ana konusu var:

1. İlk soruşturma neden başarısız oldu?

2. News of the World gazetesinde işlenen suçların tespiti

2. Diğer gazetelerin de bu suça karışıp karışmadığı

News of the World Telefon Dinleme Skandalının detayları:

News of the World telefon dinleme skandalı, bazı gazetecilerin ünlü kişilerin telefonlarını gizlice dinlediğinin ortaya çıkmasıyla patlak vermiştir. Sansasyonel magazin haberleri yapıp daha çok tiraj almak isteyen gazeteciler bazı özel dedektifler yardımıyla bir çok kişinin telefonlarını dinlemişler ve telefon konuşmalarını haberleştirmişlerdir.Skandal ilk olarak 2005 yılında ortaya çıkmıştır.

Prens William?a ait bazı özel bilgilerin 2005 yılında News of the World gazetesinde yayınlanması üzerine yapılan soruşturmada bazı kişilerin Prensin telefonunu gizlice dinlediği anlaşılır. Bu suçu işlediği tespit edilen gazeteci Clive Goodman 4 ay, özel dedektif Glenn Mulcaire ise 6 ay hapis cezası alır. Gazetenin genel yayın yönetmeni Andy Coulson istifa eder. Telefonları dinlendiği tespit edilen bir kaç kişi ise gazete aleyhine dava açar.

2009 yılında The Guardian gazetesi News of the World skandalının sanıldığından çok daha büyük olduğuna dair haberler yayınlamaya başlar. News of the World bir kaç kişiyi değil binlerce kişiyi dinlemiştir. Ayrıca News of the World yetkilileri, gazeteye karşı açılan davaların geri çekilmesi için davacılara toplam 2 milyon pound ödemiştir.

İngiliz emniyet yetkilileri bunun üzerine  dosyayı yeniden ele alır. Soruşturma derinleştikçe bazı gazeteciler tutuklanır, evleri ve işyerleri aranır. Gazetenin eski genel yayın yönetmeni Andy Coulson ise tam da o yıllarda İngiliz Başbakanının İletişim Danışmanlığına getirilmiştir. Telefon dinleme skandalının tekrar patlak vermesiyle bu sefer İngiliz Hükümeti de zorda kalır. Andy Coulson tekrar gündeme gelen suçlamalar nedeniyle görevinden istifa etmek zorunda kalır.

Guardian konunun peşini bırakmaz, yeni belge ve bilgiler yayınlamaya devam eder. Gazetenin yayınladığı şok edici bilgiler kamuoyunun büyük tepkisini çeker:  2006 yılında soruşturmayı yürüten polislere de 100 bin pound rüşvet verilmiştir, telefonları dinlenen kişilerin sayısı 7 binleri bulmaktadır.

Üstelik News of the World sadece meşhur kişileri değil 13 yaşında öldürülmüş bir kızın ve ölen askerlerin yakınlarının da telefon mesajlarını dinlemiş ve bu dinlemelerden haberler yapmıştır.

Bu durum kamuoyunun büyük tepkisini çeker, reklamverenler gazeteyi boykot kararı alır. Baskılara dayanamayan Murdoch gazeteyi 10 Temmuz 2011?de kapatacağını duyurur. News of the World?ün eski genel yayın yönetmenini kendisine danışman yapmak gibi bir hataya düşen  Başbakan Cameron ise bir basın toplantısı yaparak hatasını kabul eder ve soruşturmanın sonuna kadar gitmesini istediğini söyler.

News of the World gazetesinin işlemiş olduğu suçlar dünya basın tarihinin en büyük skandalları arasına girmiştir. Soruşturma ise halen devam etmektedir.

Bu gazetenin haber ve tiraj için işlediği suçlara bakınca yapılan gazetecilik faaliyetini (!) bir kasabın insan eti satmasına benzetmek pek de yanlış olmayacaktır.

Deniz Ergürel

@denizergurel

SKANDALIN KRONOLOJİSİ

2005  – Prens William ve bazı saray çalışanlarının mesajlarının takip edildiğinden şüphelenen Buckingham Sarayı yetkilileri konunun araştırılması için Scotland Yard?a başvururlar.

2006 Mayıs ? Emniyet görevlileri yaptıkları araştırma sonucunda aralarında kraliyet ailesi mensupları olmak üzere bazı tanınmış kişilerin telefonlarının ve mesajlarının kanuna aykırı olarak özel dedektif Glenn Mulcaire tarafından dinlendiğini tespit ederler.

2006 Ağustos ? İngiliz polisi News of the World editörü Clive Goodman ve özel dedektif Glen Mulcaire?i tutuklayıp, bilgisayar kayıtlarına, ses kayıtlarına ve yazılarına el koyar ama araştırmayı ilerletmez ve başka gazetecileri sorgulamaz.

İlgili haber: http://www.guardian.co.uk/media/2006/aug/09/newsoftheworld.pressandpublishing

2007 Ocak ? Clive Goodman ve Glen Mulcaire yürütülen soruşturma sonucunda suçlu bulunup hapse atılır. Soruşturmayı yürüten savcılar sadece 8 kişinin kanunsuz bir şekilde dinlendiğini tespit eder. Gazetenin yayın yönetmeni Andy Coulson konuyla ilgili bilgisi olmadığını iddia ederek görevinden istifa eder.

İlgili haber: http://www.guardian.co.uk/media/2007/jan/27/uknews

2007 Mayıs ? İngiliz ?Basın Şikayetleri Komisyonu? kanunsuz dinlemelerle ilgili hazırladığı raporu yayınlanır. Rapora göre tespit edilen suçlar dışında başka bir suç yoktu. Komisyon ayrıca bu tür olayların tekrarlanmaması için gazete ve dergilere bazı önerilerde bulunur.

2007 Temmuz ? News of the World?den istifa eden yayın yönetmeni Andy Coulson İngiltere başbakanı David Cameron?un iletişim danışmanlığına getirilir.

Soruşturma kapanmış gözükmektedir ama İngiliz gazetesi The Guardian dosyanın peşini bırakmaz ve konu ile ilgili elde ettiği yeni belgeleri yayınlamaya başlar?

2009 Temmuz ? The Guardian gazetesi kanunsuz telefon dinleme davasının mağdurlarından Gordon Taylor?ın davadan vazgeçmesi ve suça karıştığı iddia edilen başka gazetecilerin adını mahkemeye vermemesi için kendisine 1 Milyon Pound verildiğini ortaya çıkarır.

İlgili haber: http://www.guardian.co.uk/media/2009/jul/08/murdoch-papers-phone-hacking

2009 Eylül ? Guardian?ın yaptığı ısrarlı yayınlar sonucunda dosyayı tekrar ele alan Scotland Yard görevlileri olayın sadece 8 kişiyle sınırlı olmadığını ve sanıldığından çok daha büyük olduğunu ortaya çıkarır. Scotland Yard?a göre kanunsuz telefon dinlemelerden mağdur olanların sayısı 7 bine ulaşmaktadır. Telefonları gizlice dinlenenler arasında hükümetten, ordudan, polisten, sosyete dünyasından ve kraliyet ailesinden bir çok isim bulunmaktadır.

2009 Kasım ? İngiliz Basın Şikayetleri Komisyonu soruşturma ile ilgili olarak ikinci bir rapor yayınlar. Rapora göre komisyon kanunsuz dinleme araştırması ile ilgili olarak ilk yayınladığı raporun hazırlanmasında yanlış yönlendirilmemiştir!  Komisyona göre ayrıca Guardian?ın yaptığı haberin kaynağı belli değildir.

İlgili haber: http://www.guardian.co.uk/media/2009/nov/09/pcc-phone-hacking-inquiry

2010 Şubat ? İngiliz parlamentosu konu ile ilgili bir araştırma komisyonu kurar ve konu ile ilgili olarak 167 sayfalık bir rapor yayınlar. Rapora göre News of the World gazetesi İngiliz milletvekillerini, askeri yetkilileri ve kraliyet ailesini kanunsuzca dinleyerek çok ciddi bir suç işlemiştir. 2006 yılında soruşturmayı başlatan ama devamını getirmeyen emniyet birimleri ve konu ile ilgili eksik rapor yayınlayan Basın Şikayetleri Komisyonu hatalıdır.

İlgili haber: http://www.guardian.co.uk/media/2010/feb/24/phone-hacking-scandal-mps-report

2010 Mart ? The Guardian gazetesi konu ile ilgili olarak bir önemli habere daha imza atar. Telefon dinleme kurbanlarından Max Clifford?a davadan vazgeçmesi ve News of the World gazetesinden suça karışan başka gazetecilerin ismini vermemesi için 1 Milyon pound ödenmiştir.

İlgili haber: http://www.guardian.co.uk/media/2010/mar/09/clifford-news-of-the-world-phone-hacking

2010 Nisan ? News of the World gazetesi yürütülen yeni soruşturma nedeniyle Dan Evans?ın yazılarına son verir.

2010 Mayıs ? News of the World eski yayın yönetmeni Andy Coulson İngiliz hükümetinin İletişim Müdürü olur.

2010 Aralık ? İngiliz aktris Sienna Miller?ın avukatları, sanatçının ve sevgilisi Jude Law?ın telefonlarının News of the World gazetesi tarafından dinlendiğini ortaya koyan delilleri mahkemeye sunar. Avukatların iddiasına göre gazetenin Miller hakkında yazdığı 11 haberin kaynağı bu kanunsuz dinlemelerden oluşmaktadır. O dönemde telefonunun dinlendiğinden şüphelenen Miller numarasını üç kez değiştirir ama gazeteciler her seferinde aktrisin telefonunu ?hack? etmeyi başarırlar. Avukatların sunduğu delillere göre gazete yöneticilerinin bu dinlemelerden haberi vardır.

İlgili haber: http://www.guardian.co.uk/media/2010/dec/15/phone-hacking-sienna-miller-evidence

2011 Ocak ? Andy Coulson hükümetteki görevinden istifa eder.

2011 Nisan ? News of the World haber müdürü Neville Thurlbeck ve eski haber editörü Ian Edmondson tutuklanır. Polis evlerinde ve gazete binasında arama yapar. Gazete kanunsuz telefon dinlemelerinden dolayı kamuoyundan özür diler.

İlgili haber: http://www.independent.co.uk/news/uk/crime/news-of-the-world-apologises-to-hacking-victims-2265952.html

2011 Haziran ? Mahkeme Sienna Miller?e 100 bin pound tazminat ödenmesine karar verir.

Mahkemenin bu kararı diğer davalar için de emsal teşkil edecektir. Bu noktadan sonra olaylar hızla büyür. News of the World skandalı dünya gündemine girer

2011 Temmuz

4 Temmuz – The Guardian,  13 yaşında öldürülen Milly Dowler adlı bir kızın sesli mesajlarının News of the World gazetecileri tarafından dinlendiğini ortaya çıkarır.

İlgili haber: http://www.guardian.co.uk/uk/2011/jul/04/milly-dowler-voicemail-hacked-news-of-world

6 Temmuz – The Daily Telegraph News of the World gazetecilerinin çatışmalarda ölmüş askerlerin yakınlarının da telefonlarını dinlediğini ortaya çıkarır. İngiliz kamuoyu ayağa kalkar. Gazetenin genel yayın yönetmeni Rebekah Brooks?un istifa etmesi istenir. Bir çok şirket News of the World gazetesini boykot ettiklerini ve artık gazeteye reklam vermeyeceklerini açıklar.

İlgili haber: http://www.telegraph.co.uk/news/uknews/8619123/News-of-the-World-loses-adverts-over-Milly-Dowler-scandal.html

7 Temmuz ? News of the World?ün sahibi olan medya imparatoru Murdoch haftalık 2.6 milyon tirajlı ve 200 kişinin çalıştığı gazeteyi kapatacağını açıklar. 168 yıllık gazetenin son çıkış tarihi 10 Temmuz 2011?dir. Murdoch?ın bu kararı almasında 10 milyon aboneli BSkyB televizyonunu satın alma sürecine olumsuz etki yapacağı düşüncesi olduğu iddia edilir.

8 Temmuz – İngiltere Başbakanı David Cameron gazeteye karşı yürütülen soruşturmayı desteklediğini açıklar, Cameron?a göre güvenlik güçleri bu işin sonuna kadar gitmeli ve daha önceki soruşturmanın erken kapanmasında ihmali olanlar da cezalandırılmalıdır.

8 Temmuz – Gazetenin eski genel yayın yönetmeni Andy Coulson ve daha önce serbest kalan Clive Goodman tutuklanır.

İlgili haberler: http://www.guardian.co.uk/media/2011/jul/07/news-of-the-world-rupert-murdoch

Deniz Ergürel

@denizergurel