Deniz Ergürel: Çin Seyahati Notlarım 2. Bölüm

2010 yılında Gayri Safi Yurtiçi Hasılası 5.9 trilyon dolara ulaşmış olan Çin?in kişi başına düşen milli geliri ise 7,600 dolar olarak gerçekleşmiş. Ülke ekonomisinin aynı yıldaki büyüme hızı ise %10.4

IMF istatistiklerine göre Çin bu rakamlarla ABD?den sonra dünyanın en büyük ekonomisine sahip ikinci ülkesi.

Türkiye ve Çin arasındaki dış ticaret rakamlarına baktığımızda ise ibre Çin?in lehine gözüküyor. 2010 yılının Ocak-Ağustos döneminde Türkiye?nin Çin?den yaptığı ithalat, 14 milyar 651 milyon dolar olarak gerçekleşmiş. Çin?e yapılan ihracat ise  1 milyar 567 milyon dolar.

Bu kısa istatistikleri paylaştıktan sonra Kasım ayında Çin?e yapmış olduğum bir gezide gerçekleştirdiğim ziyaretlerden bahsetmek istiyorum.

Çin Gazeteciler Cemiyeti ve Türkiye Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğü?nün kültürel değişim programı kapsamında düzenlediği gezinin amacı iki ülke arasında kültürel yakınlıklar sağlamaktı. Her iki ülkenin de son 10 yılda bir çok alanda büyük atılımlar yaptığını düşününce bu tip gezilerin oldukça anlamlı olduğu kesin. Her iki ülke artıları ve eksileriyle birbirini tanımalı.

Çin Gazeteciler Cemiyeti Başkan Yardımcısı Zhu Shouchen ve Türk heyeti

Pekin?de başlayan gezimizin ilk durağı Çin Gazeteciler Cemiyeti Başkan Yardımcısı Zhu Shouchen?di. Zhu Shouchen, ayağımızın tozuyla geldiğimiz Çin?de bir akşam yemeğinde bizleri ağırladı. Dong Lai Shun adlı tanınmış bir müslüman restoranda gerçekleşen mekanın özelliği Huo-Guo adı verilen değişik yemek biçimi. Bu ilginç sofrada bir yandan farklı yemeklerin tadına bakarken, bir yandan da Çin medyası hakkında bilgi almaya çalıştık.

Çin?de özel sermayeye dayalı medya kuruluşu yok. Ülkedeki medya kuruluşlarının sahibi ya Çin Komünist Partisi ya da bir devlet ajansı. Bu medya kuruluşları devletten doğrudan destek aldığı gibi kendilerine ait reklam gelirlerine de sahipler. Özellikle 90?lardan sonra gerçekleştirilen reformlarla devletin medya kuruluşlarına doğrudan desteği azaltılmış. Bunun yerine reklam gelirlerini arttırma yoluna giden Çin medyası düne göre nispeten daha rekabetçi bir ortama sahip. Reklam gelirlerinin izlenme ? okunma oranlarıyla doğrudan orantılı olduğunun farkeden medya kuruluşları yayınlarında sadece devlet, parti propagandası yapmıyor. Halkın ilgisini çeken konulara ağırlık vererek reklam gelirlerini arttırmaya çalışan medya kuruluşları, yeri geldiğinde yolsuzluk haberleri yaparak yönetimleri de eleştirebiliyor.

ÇKP Tanıtım Departmanı adı verilen resmi kuruluş ülkede yapılan yayınları yakından takip ediyor. Basın ve Yayın İdaresi (GAPP) ve Devlet Radyo, Film ve Televizyon İdaresi (SARFT) adlı iki kuruluş ise devlet için tabu sayılabilecek konuların konuşulmasını bazı kurallara bağlıyor.

Resmi rakamlara göre Çin?de 1900 gazete, 2 bin radyo-TV, 5 bin haber sitesi var. Gazetecilerin sayısı ise 1 milyonu aşmış durumda. 2010 yılı itibarıyla 470 milyon internet abonesi ve 860 milyon cep telefonu kullanıcısı var. Mobil internet abonelerinin 280 milyona yaklaştığı ülkede Twitter, Facebook ve YouTube yasak. Twitter?a alternatif olarak kurulan Çin mikro blog platformu Weibo?nun 250 milyondan fazla kullanıcısı var. Google?ın büyük problemler yaşadığı Çin?de internet kullanıcılarının en çok tercih ettiği arama motoru ise Çin?li şirket Baidu Çin Halk Güvenliği Bakanlığı?nın 2003 yılında faaliyete soktuğu Altın Kalkan Projesi ile ülkedeki internet kullanımı yakından kontrol ediliyor.

Çin Etnik İşler Komisyonu Hukuk ve Politika Dairesi Başkanlığı

Pekin?de ikinci durağımız Çin Etnik İşler Komisyonu Hukuk ve Politika Başkanlığı. Bu birimin üç görevi var: 1) Çin devlet konseyine bağlı kurumlarla azınlık milletleri politikasını hayata geçirmek 2) Sağlık ekonomi ve spor gibi konularda azınlık milletlerinin yaşadığı bölgelerde araştırmalar yapmak. 3) Azınlık bölgelerinin geliştirilmesi için projeler oluşturmak

2010 yılında yapılan nüfus sayımına göre 1.37 milyarlık Çin?in %91.5?i Han Çinlilerinden, nüfusun geri kalanı olan %8.5 ise azınlık milletlerinden oluşuyor. Çin?de resmi olarak kabul edilmiş 55 azınlık milleti var. Bunların arasından Zhuang 18 milyon ile en kalabalık azınlık grubu oluşturuyor. Manchu 10.68 milyon, Huiler 10 milyon, Miao 9 milyon, Uygur Türkleri ise 8.4 milyon.

Ülkede yaşayan müslümanların sayısı 20 milyon. Bu müslümanların yarısı Huiler. Diğer yarısı ise Uygur, Kazak, Kırgız, Tacik, Tatar, Özbek, Salar, Baoan ve Dangxiong gibi farklı milletlerden oluşuyor.

Çin?de 5 özerk bölge, 30 özerk il ve 155 özerk yönetim birimi var. Azınlıkların toplu halde yaşadığı eyalet sayısı ise 10. Çin meclisinde azınlıkların temsil edilme oranı yüzde 13. Çin Komünist partisinde temsil oranı ise yüzde 10.40

Çin?de nüfus kontrolünü sağlamak amacıyla 1970?lerin sonundan bu yana tek çocuk politikası geçerli. Bu politikaya göre büyük şehirlerde yaşayan ailelerin sadece bir çocuğa sahip olma hakkı var. Ailelerin tek çocuk tercihlerini erkeklerden yana yapmamaları için doğum öncesi ultrasonla cinsiyet tespiti yasak. Birden fazla çocuk yapan aileler para cezası alıyorlar. Azınlık milletlerinin fertleri tek çocuk politikasından hariç tutuluyor. Resmi rakamlara göre Çin?deki azınlık nüfusu 10 yıl öncesine göre 7 milyon artmış.

2009?daki Sincan olaylarından sonra bölgeyi yatıştırma kararı alan Çin devleti bugüne kadar 2 trilyon yuanlık yatırım yapmış (yaklaşık 300 milyar USD) Bu rakam 30 yıl boyunca bölgeye yapılan yatırımın 3 katı.

Çin Devleti Basın Konseyi Başkan Yardımcısı Ding Xiaoming

Çin Devleti Basın Konseyi Başkan Yardımcısı Ding Xiaoming Türkiye ve Çin arasındaki kültürel ilişkilerin geliştirilmesi gerektiğini ifade etti. Gezi boyunca yaptığımız görüşmelerde bu istek farklı kişilerce de dile getirildi. Aslında Çinli devlet adamları bu konudaki ısrarlarında haksız da sayılmazlar, çünkü ancak birbirini tanıyan insanlar ticaretlerini geliştirebilir.

Çin Gazeteciler Cemiyeti – All-China Journalists Association

Grubumuza rehberlik eden Su Hai He aynı zamanda Çin Gazeteciler Cemiyeti?nin uluslararası ilişkilerinden sorumlu. Cemiyet hakkında bilgi veren Su bizlere çalıştıkları binayı da gezdirdi. Çin Gazeteciler Cemiyeti?ne Çin?deki yazılı basının tümü üye. 1900 gazetenin, 1 milyon gazetecinin olduğu bir ülkede etkinliklerinin oldukça yüksek olduğunu söyleyebiliriz. Cemiyette 500?e yakın çalışan var.

Ningxia Hui Özerk Bölgesi Yetkilileriyle Görüşme

Gezimizin ikinci şehri Ningxia Hui Özerk Bölgesinin başkenti Yinçuan.

Ningxia ülkedeki 5 azınlık bölgesinden birisi, nüfusu 6.33 milyon. Hui azınlık milleti bu nüfusun %35?ini oluşturuyor. Hui azınlık milletinin çoğunluğu müslüman. Bölgede ayrıca Budizm, Taoizm ve Hristiyanlık dinleri yaygın.Hristiyan nüfusun sayısı yaklaşık 200 bin. Kişi başına düşen milli gelir 43 bin yuan (yaklaşık 7 bin dolar)

2010 yılında Çin-Arap forumunun düzenlendiği eyalet bir anlamda Çin?in müslüman dünyasına kültürel yönden açıldığı bir kapı. Vatandaşların dini yönden özgür olduğu bölgede yetkililerin verdiği bilgiye göre  3760 cami var.

ÇKP Ningxia Komitesi Tanıtım Bölümü Başkanı Yang Chun Guang

Bizleri oldukça sıcak bir şekilde karşılayan ÇKP Ningxia Komitesi Tanıtım Bölümü Başkanı Yang Chun Guang ekonomi ve kültür alanında Türkiye?den çok şeyler öğrenebileceklerini ifade etti. Çin?i BM?de ilk kabul eden ülkelerden birisi olan Türkiye?nin bu desteğini Çin halkının hiç unutmayacağını belirten Yang Chun Guang, Ningxia?da bir Türk-Arap forumunun yapılması için elinden gelen desteği vereceğini vurguladı.

Ningxia Günlüğü Gazetecilik Grubu ziyareti

Ningxia bölgesinde yayın yapan medya kuruluşlarının en önemlilerinden birisi Ningxia Günlüğü Gazetecilik grubu. 1949 yılının 11 Kasım tarihinde Ningxia Günlüğü gazetesiyle yayın hayatına başlamasıyla ilk temellerinin atıldığı grubun bugün 5 gazetesi, 2 dergisi ve 1 internet sitesi var.