21 Şubat, Uluslararası Anadil Günü olarak UNESCO tarafından her yıl bir tema altında gerçekleştirilir. Bu günün temeli, 1952?de Pakistan?ın, Urdu dilinin Bangladeş halkının da resmi dili olduğunu deklare etmesinden kaynaklanan Bengal Dil Hareketi?dir. 2000 yılından beri de UNESCO tarafından linguistik ve kültürel çeşitliliği ve çokdilliliği desteklemek amacı ile takvime alınmıştır.
UNESCO?nun yayınladığı atlasa göre Dünyada 2500 dil tehlikede. Türkiye?de tehlikede olan (100 yıl içinde bir dili konuşacak çocuk kalmayacak ise dil tehlikede; bir dili konuşan hiç çocuk kalmamışsa dil ölü kabul edilmektedir) dil sayısı ise Habervesaire?nin rapordan yaptığı alıntıya göre 18:
- ?…kaybolma tehlikesini en az hisseden diller ?güvensiz? (unsafe) olarak nitelendiriliyor. Bir dilin bu kategoride yer alması ?çocuklar tarafından da konuşulmasına rağmen bazı alanlarda kısıtlanması? anlamına geliyor. UNESCO?nun çalışmasında Abhazca, Adığece, Çerkesçe (Kabartayca) ve Zazaca Türkiye?de ?güvensiz? olarak nitelendirilen diller;
- ?Açıkça tehlikede? (definitely endangered) seviyesinde değerlendirilen ikinci grupta Abazaca, Hemşince, Lazca, Pontus Yunancası, Romanca, Süryanice ve Ermenice (Batı) yer alıyor. Bu dillerin kaybolma tehlikesine gerekçe olarak ?çocuklar tarafından anadili olarak öğrenilmemesi? gösteriliyor;
- ?Ciddi anlamda tehlikede? (severely endangered) kategorisi genelde toplumun en yaşlı nesli tarafından konuşulan, orta nesil tarafından anlaşılabilen ancak kullanılmayan ve çocuklara öğretilmeyen dilleri içeriyor. Gagauzca, Ladino ve Turoyo bu kategoride değerlendiriliyor;
- ?Son derece tehlikede? (critically endangered) kategorisine Türkiye?den giren tek dil Hertevin. Bu dilin sadece en yaşlılar tarafından, nadiren kullanıldığı kabul ediliyor;
- ?Kaybolmuş? (extinct) diller Kapadokya Yunancası ve Ubıhça, adı üzerinde, dünyada tek bir kişi tarafından bile konuşulmuyor?
UNESCO?nun Türkiye?de tehlikedeki dillerin korunması ile ilgili bir önerisi ya da planı, veya Türkiye?nin UNESCO?ya bildirdiği bir plan ise bulunmuyor.
İstanbul Bilgi Üniversitesi Avrupa Birliği Enstitüsü, 21 Şubat 2011 Pazartesi günü saat 17:00?da, Dolapdere Kampüsü BS2?de Uluslararası Anadil Günü etkinliği gerçekleştiriyor. KAFFED?in katkılarıyla düzenlenecek etkinlikte, panelin ardından çeşitli dillerde bir müzik dinletisine yer verilecek. Eş zamanlı olarak, Uluslararası Anadil Günü için hazırlanmış afişlerden oluşan sergi de 21-28 Şubat tarihleri arasında Dolapdere ana giriş fuayede görülebilir.
21 Şubat?ta sizleri de aramızda görmekten mutluluk duyacağız. Etkinlik hakkında sorularınız için bizlere ulaşabilirsiniz.
Saygılarımızla
Prof. Dr. Ayhan Kaya
Avrupa Birliği Enstitüsü Müdürü
İstanbul Bilgi Üniversitesi
21 Şubat Uluslararası Anadil Günü Etkinliği PROGRAM
İstanbul Bilgi Üniversitesi Avrupa Birliği Enstitüsü 21 Şubat Uluslararası Anadil günü kapsamında Bilgi Üniversitesi Dolapdere Kampüsünde bir etkinlik düzenliyor. KAFFED’in katkılarıyla düzenlenen etkinlik 21 Şubat Pazartesi günü saat 17.00’de başlayacak. Etkinlik isteyen herkese ve basına açık, ve ücretsiz olarak gerçekleştirilecek.
Etkinliğe paralel olarak 21-28 Şubat tarihleri arasında 1 hafta süre ile demokratik Çerkes Platformu’nun ?Ana Dil? temalı afiş tasarım yarışmasında ödül almış eserlerden ve UNESCO’nun ”Dil Önemlidir” temalı Afiş tasarım yarışmasından seçkilerden oluşan serginin de görülebileceği programda farklı dilleri temsilen konuşacak katılımcıların ardından, Çerkes sanatçı Gülcan Altan farklı dillerde şarkılardan oluşan bir konser verecek.
Moderatör:
Prof.Dr. Ayhan Kaya– İstanbul Bilgi Üniversitesi AB Enstitüsü Müdürü
Konuşmacılar :
Abazaca: Sezai Babakuş – Abhazya’nın Dostları Platformu sözcüsü , İstanbul Kafkas Kültür Derneği üyesi
Adigece: Kuşha Doğan Özden– Sanatçı, Dünya Çerkes Birliği delegesi, İstanbul Kafkas Kültür Derneği üyesi
Ermenice: Pakrat Estukyan– Gazeteci yazar, AGOS Gazetesi Ermenice dil editörü
Gürcüce: Fahrettin Çiloğlu, Yazar
Kürtçe: Muhsin Kızılkaya, Edebiyatçı
Lazca: Mehmedali Barış Beşli– Yazar, şair ve Laz Kültür Derneği başkanı
Ladino: Karen Gerson Sarhon – Osmanlı-Türk Sefarad Kültürü Araştırma Merkezi direktörü ve Şalom Gazetesi
Süryanice: Yakup Atuğ– Sanatçı, Mor Gabriel Manastırı öğrencisi, Süryanice öğretmeni
Not: 21-28 Şubat tarihleri arasında Dolapdere Kampüsü ana girişte görülebilecek sergi için www.suryaniler.com portalı kurucularından Sayın Özcan Geçer’e, UNESCO’nun anadil temalı sanatsal nitelikli afişlerinin temini konusundaki katkılarından ötürü teşekkür ederiz.